Kryzys na Ukrainie znacząco zachwiał równowagą sektora spożywczego. Szczególnie odczuwalne są m.in. braki oleju słonecznikowego i innych olejów roślinnych oraz surowców i składników wykorzystywanych do produkcji niektórych artykułów spożywczych.

Chcąc zachować ciągłość produkcji, wielu przedsiębiorców zostało zmuszonych do modyfikacji składu recepturowego produktów. Jednocześnie pojawił się problem braku możliwości technicznych adekwatnej zmiany opakowań/etykiet.  W konsekwencji może skutkować to brakiem pełnej zgodności oznakowania niektórych środków spożywczych ze wszystkimi wymaganiami określonymi w przepisach z zakresu znakowania, w szczególności w przepisach rozporządzenia 1169/2011.

Zgodnie z informacją uzyskaną z Komisji Europejskiej wszelkie decyzje dotyczące elastycznego podejścia w zaistniałej sytuacji powinny być podejmowane indywidualnie dla każdego przypadku z zapewnieniem, że jest to tymczasowe, uzasadnione i proporcjonalne oraz pod warunkiem, że bezpieczeństwo żywności nie zostanie naruszone.

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych we współpracy z Państwową Inspekcją Sanitarną uzgodniły, że istnieje możliwość warunkowego stosowania przez przedsiębiorców branży spożywczej tymczasowych sposobów informowania konsumenta w zakresie zaistniałych zmian składu produktów.

Przy czym, informacje o substancjach lub produktach powodujących alergie lub reakcje nietolerancji muszą być zawsze zamieszczone na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie. Ponadto, w każdym przypadku informacja na temat żywności musi być czytelna i zrozumiała dla konsumenta oraz zamieszczona w widocznym miejscu.

Poniżej przedstawiono przykłady możliwych rozwiązań:

A. SYTUACJA A

1. Zmiany składników wpływają na bezpieczeństwo zdrowotne żywności określone w obowiązujących przepisach, w tym na deklarację alergenów. Dotyczy to m.in. stosowania dodatków do żywności (np. zastąpienia lecytyny słonecznikowej lecytyną sojową); 

PROPONOWANE ROZWIĄZANIE:

– Naklejka (sticker) lub inna forma nadruku bezpośrednio na opakowaniu informująca o zamianie surowca, a także o nowych alergenach (z wyjątkiem sytuacji, gdy dany alergen jest już wyszczególniony w wykazie składników przy innym surowcu). 

Wskazana opcja jest jedyną akceptowalną przez organy inspekcji.

B. SYTUACJA B

1. Zmiana surowca wpływa istotnie na deklarację QUID zmienianego surowca i/lub;

2. Zmiana surowca wymaga zastosowania przeciwutleniacza (gdy jego deklarowanie jest wymagane wg przepisów) i/lub;

3. Zmiana surowca skutkuje brakiem spełnienia warunków oświadczenia (np. jakościowego, żywieniowego) umieszczonego na opakowaniach i/lub;

4. Zawartość oleju palmowego wzrasta wagowo o co najmniej 10% masy wyrobu końcowego (o 10g/100 g wyrobu końcowego);

5. Pozostałe zmiany;

PROPONOWANE ROZWIĄZANIA:

– Naklejka (sticker) bezpośrednio na opakowaniu informująca o zmianach

– Informacja podawana w sklepach łącznie z nadrukiem specjalnego kodu na opakowaniu wyrobu przy dacie trwałości wyrobu/partii produkcyjnej, tzn.: Wywieszenie we wszystkich sklepach w Polsce baneru/plakatu informującego konsumentów, że: w niektórych produktach zostały dokonane zmiany, np. oleju słonecznikowego, wynikające z niedoboru tego surowca spowodowanego wojną w Ukrainie i w związku z tym na produktach przy oznaczeniach daty trwałości wyrobów/partii produkcyjnej znajdują się kody oznaczające następujące zmiany surowców, np.: X1: olej słonecznikowy wymieniony na rzepakowy. Dodatkowo informacja dla konsumenta, że w związku ze zmianami zamieszczone na opakowaniu/etykiecie oświadczenia nie są spełnione.

– Wywieszki w sklepach na półkach odnoszące się do konkretnych produktów, zamieszczone w pobliżu tych produktów, zawierające wymagane przepisami informacje objęte zmianami.

Dodatkowo: Wskazane jest, aby pełna informacja o zmianie składu produktu i ewentualnie oświadczeniach, które w związku z tą zmianą nie są spełnione podawana była również na stronie internetowej producenta. Informację o dostępności na stronach internetowych producentów pełnych, właściwych składów produktów i oświadczeń, należy zamieścić w sklepie na banerze/plakacie.

Dopuszczalne warunkowo sposoby informowania konsumenta uwzględniają indywidualne, czasowe podejście przy założeniu, że producent żywności będzie w stanie udowodnić przyczynę zmiany surowca spowodowaną ograniczoną dostępnością danego surowca.

Jak informuje GIS, każdy przypadek oznakowania będzie analizowany indywidualnie, zgodnie z zakresem kompetencji inspekcji realizującej kontrole.

Link: https://www.gov.pl/web/psse-oborniki/znakowanie-zywnosci-opakowanej-w-zwiazku-z-brakiem-surowcow-z-ukrainy

Źródło: https://www.prawozywnosciowe.info/elastyczne-podejscie-do-znakowania-zywnosci-w-zwiazku-z-brakiem-surowcow-z-ukrainy/